Danh từ ghép

Chắc chắn bạn sẽ đồng ý khi tôi nói rằng:

Việc học ngữ pháp Tiếng Anh thực sự rất hack não, đặc biệt là khi bạn gặp phải những danh từ ghép trông “ngồ ngộ” mà không biết nên đọc hay viết thế nào cho đúng.

Phải không?

Nhưng hóa ra danh từ ghép (compound noun) có lẽ không khó nhằn như bạn tưởng. Smartcom English bật mí cho bạn một sự thật: bạn đã dùng chúng hằng ngày rồi đấy! Những gì bạn cần làm là có một công thức bí mật để giải mã và làm chủ chúng một cách dễ dàng, tự tin như người bản xứ.

Trong bài viết cực phẩm dưới đây, Smartcom sẽ cho bạn thấy cụ thể làm thế nào để “bất bại” với mọi danh từ ghép trong tiếng Anh. Từ A đến Z, từ cách thành lập “chuẩn không cần chỉnh” đến cách phân biệt siêu dễ với cụm danh từ, tất cả sẽ được “mổ xẻ” hết!

Nếu bạn muốn “lên trình” tiếng Anh ngay lập tức, tất cả những gì bạn phải làm là đọc tiếp…

Compound Nouns là gì?

Compound Nouns (hay danh từ ghép) là những danh từ được tạo thành bằng cách “bắt tay” hai hoặc nhiều từ riêng lẻ lại với nhau để tạo ra một từ mới, mang một ý nghĩa hoàn toàn khác biệt. Chúng có thể là sự kết hợp của danh từ, tính từ, động từ, v.v. Điều quan trọng là chúng luôn hoạt động như một danh từ duy nhất trong câu.

Ví dụ siêu dễ hiểu:

• Sun (mặt trời) + flower (hoa) = sunflower (hoa hướng dương – một loài hoa hoàn toàn mới)
• Note (ghi chú) + book (sách) = notebook (quyển vở – dùng để ghi chép)

Các loại danh từ ghép trong Tiếng Anh

Dựa vào cách viết, danh từ ghép được chia thành ba “team” chính. Tuy không có quy tắc tuyệt đối, nhưng việc nắm vững một số quy tắc dưới đây sẽ giúp bạn sử dụng chính xác hơn.

1. Viết liền nhau (Solid or Closed Compound Nouns): Hai từ được “dính chặt” vào nhau.
   • Khi nào dùng? Loại này thường được sử dụng cho những từ ghép đã tồn tại lâu đời và được chấp nhận rộng rãi trong từ điển, trở thành một từ duy nhất.
   • Ví dụ: toothpaste (kem đánh răng), bedroom (phòng ngủ), schoolboy (cậu bé học sinh).
2. Viết tách rời (Open or Spaced Compound Nouns): Hai từ đứng riêng biệt nhưng tạo thành một ý nghĩa thống nhất, không thể tách rời.
   • Khi nào dùng? Loại này thường phổ biến với những từ ghép mới hơn hoặc khi từ đầu tiên đóng vai trò như một tính từ bổ nghĩa cho danh từ thứ hai.
   • Ví dụ: bus stop (trạm xe buýt), ice cream (kem), dining room (phòng ăn).
3. Có dấu gạch nối (Hyphenated Compound Nouns): Hai từ được nối với nhau bằng dấu gạch nối (-).
   • Khi nào dùng? Loại này thường được sử dụng trong một số trường hợp cụ thể:
     • Khi từ ghép được tạo thành từ một động từ và một giới từ (phrasal verb).
     • Để tránh nhầm lẫn hoặc khó đọc. Ví dụ: re-cover (che lại) khác với recover (hồi phục).
     • Khi từ ghép kết hợp với số đếm. Ví dụ: twenty-one-year-old.
   • Ví dụ: sister-in-law (chị dâu), mother-in-law (mẹ chồng), passer-by (người qua đường).

Công thức cấu tạo của Compound Nouns

Cách thành lập danh từ ghép Tiếng Anh

Danh từ ghép có thể được “ghép đôi” từ nhiều loại từ khác nhau. Việc nắm vững các công thức dưới đây sẽ giúp bạn dễ dàng “nhận diện” và tự tạo ra những từ ghép “chuẩn” như người bản xứ.

• Danh từ + Danh từ: Đây là công thức phổ biến nhất! Từ đầu tiên đóng vai trò như một tính từ, bổ nghĩa cho từ thứ hai, mô tả loại, mục đích hoặc vị trí của danh từ chính.
  • Ví dụ: football (bóng đá, một loại bóng), raincoat (áo mưa, áo dùng để đi mưa), bedroom (phòng ngủ, phòng dùng để ngủ).
• Tính từ + Danh từ: Tính từ đứng trước để mô tả tính chất, đặc điểm của danh từ.
  • Ví dụ: greenhouse (nhà kính, một loại nhà đặc biệt có màu xanh), blackboard (bảng đen, loại bảng màu đen), software (phần mềm, loại hàng hóa mềm).
• Động từ + Danh từ: Động từ đứng trước thường chỉ hành động hoặc mục đích của danh từ.
  • Ví dụ: breakfast (bữa sáng, hành động ăn sáng), swimming pool (bể bơi, bể để bơi), washing machine (máy giặt, máy dùng để giặt).
• Danh từ + Động từ: Danh từ đứng trước thường là chủ thể hoặc đối tượng của hành động.
  • Ví dụ: sun-rise (mặt trời mọc), haircut (cắt tóc, hành động cắt tóc).
• Động từ + Giới từ: Loại này thường được tạo thành từ các cụm động từ (phrasal verb) và đóng vai trò như một danh từ.
  • Ví dụ: comeback (sự quay trở lại), breakdown (sự cố hỏng hóc), checkout (quầy thanh toán).
• Giới từ + Danh từ: Giới từ đứng trước thường chỉ vị trí hoặc mối quan hệ.
  • Ví dụ: bystander (người đứng gần, người ngoài cuộc), onlooker (người xem).
• Tính từ + Động từ:
  • Ví dụ: dry-cleaning (sự giặt khô).

Số nhiều của danh từ ghép

Để biến danh từ ghép thành số nhiều, bạn chỉ cần thêm “s” hoặc “es” vào danh từ chính (từ quan trọng nhất).

• Đối với danh từ ghép viết liền hoặc tách rời: Từ chính thường là từ cuối cùng.
  • Ví dụ: notebooks, bus stops, ice creams.
• Đối với danh từ ghép có dấu gạch nối: Từ chính thường là từ đầu tiên.
  • Ví dụ: passers-by, mothers-in-law.

Quy tắc trọng âm của Compound Nouns

Một trong những điều “cool” nhất của danh từ ghép là quy tắc trọng âm. Hầu hết chúng đều có trọng âm rơi vào âm tiết đầu tiên.

• Ví dụ: AIRport, BLACKboard, SUNflower.

Đây là điểm cực kỳ quan trọng giúp bạn nói hay hơn và phân biệt chúng với cụm danh từ đấy! Quy tắc này gần như là một dấu hiệu nhận biết “chắc cú” để bạn phân biệt danh từ ghép với cụm danh từ. Nếu bạn nghe thấy trọng âm rơi vào từ đầu tiên, khả năng cao đó là một danh từ ghép.

Danh từ ghép trong tiếng Anh phổ biến nhất

Dưới đây là một số danh từ ghép “mặt quen” mà bạn sẽ gặp ở khắp mọi nơi:

• Airport (sân bay)
• Laptop (máy tính xách tay)
• Headphones (tai nghe)
• Smartphone (điện thoại thông minh)
• Swimming pool (bể bơi)
• Credit card (thẻ tín dụng)
• Bookstore (nhà sách)

Phân biệt danh từ ghép (compound noun) với cụm danh từ

Phân biệt danh từ ghép với cụm danh từ (noun phrase) là một thử thách “hack não” nhưng lại rất thú vị.

Danh từ ghép là một “siêu từ” duy nhất với ý nghĩa duy nhất. Trọng âm luôn ở từ đầu tiên.

• Ví dụ: BLACKbird (con sáo – một loài chim cụ thể có tên là blackbird).

Cụm danh từ là một danh từ được bổ nghĩa bởi một tính từ hoặc một danh từ khác. Trọng âm thường ở từ thứ hai.

• Ví dụ: black BIRD (một con chim bất kỳ có màu đen).

Sử dụng danh từ ghép cần lưu ý gì?

1. Hiểu đúng nghĩa: Đừng đoán mò! Luôn tra từ điển để hiểu đúng ý nghĩa của danh từ ghép.
2. Nhớ trọng âm: Tập trung vào âm tiết đầu tiên để phát âm chuẩn.
3. Số nhiều: Xác định đúng từ chính để thêm “s” hoặc “es”.
4. Cách viết: Không có quy tắc tuyệt đối, nên hãy tham khảo từ điển nếu phân vân.

Bài tập ứng dụng

Bài 1: Chọn danh từ chính để tạo thành dạng số nhiều đúng cho các danh từ ghép sau:

1. bookcase
2. passer-by
3. bus stop
4. mother-in-law

Đáp án:

1. bookcases
2. passers-by
3. bus stops
4. mothers-in-law

Bài 2: Phân biệt ý nghĩa và trọng âm của các cặp từ sau:

1. greenhouse vs. green house
2. hotdog vs. hot dog

Đáp án:

1. GREENhouse (nhà kính) – trọng âm ở GREEN green HOUSE (ngôi nhà màu xanh lá cây) – trọng âm ở HOUSE
2. HOTdog (bánh mì kẹp xúc xích) – trọng âm ở HOT hot DOG (con chó đang nóng) – trọng âm ở DOG

Tổng kết

Tóm lại, danh từ ghép là loại từ quan trọng trong tiếng Anh, được tạo bởi hai hoặc nhiều từ kết hợp để diễn đạt một ý nghĩa cụ thể, như “notebook” hay “sunflower.” Bài viết đã hướng dẫn chi tiết cách hình thành và sử dụng danh từ ghép, giúp bạn làm phong phú vốn từ và diễn đạt chính xác hơn. Để thành thạo danh từ ghép cùng các loại từ vựng quan trọng khác và đạt band điểm cao trong kỳ thi IELTS, hãy khám phá ngay khóa học tại Smartcom English! Với phương pháp học hiện đại tích hợp công nghệ 4.0 (AI, AR, VR), các kỹ thuật sáng tạo như “5 Fingers Strategy” và “Jewish Learning System,” cùng giáo trình IELTS GEN 9.0 sát đề thi thực tế, bạn sẽ học nhanh và hiệu quả hơn nhờ lộ trình cá nhân hóa từ Smartcom AI. Smartcom cam kết hoàn học phí 50-100% nếu không đạt mục tiêu 5.5/6.5, với đội ngũ giảng viên đạt 8.5+ IELTS và hợp tác cùng các tổ chức uy tín như British Council, IDP, và Viettel.

Đừng chần chừ! Tham gia khóa học IELTS tại Smartcom English ngay hôm nay để làm chủ tiếng Anh và chinh phục band điểm IELTS mơ ước. Bạn đã sử dụng danh từ ghép nào thú vị trong bài viết hoặc giao tiếp chưa? Hãy chia sẻ ví dụ yêu thích của bạn ở phần bình luận nhé!