Biết được khả năng trò chuyện như con người của ChatGPT, nhiều người học tiếng Anh liền hỏi liệu công cụ trí tuệ nhân tạo này có thể thay thế cho lớp học ngoại ngữ truyền thống không?

Câu trả lời cho đến nay là không!

Bài phân tích dưới đây sẽ làm rõ nguyên nhân tại sao ChatGPT chưa thể thay thế người thầy dạy ngoại ngữ hay lớp học tiếng Anh, và chỉ ra những ưu điểm mà người học có thể vận dụng ChatGPT để nâng cao năng lực tiếng Anh và thậm chí là cả điểm thi IELTS cho bản thân mình.

Thứ nhất, tại sao ChatGPT chưa thể thay thế giáo viên nói chung và thầy giáo dạy tiếng Anh nói riêng?

ChatGPT của OpenAI hiện nay đang tạo ra một cơn sốt trên toàn cầu, trong đó mảng chịu tác động rõ rệt nhất chính là lĩnh vực giáo dục. ChatGPT có thể viết bài luận thay con người, có thể đưa ra những câu trả lời chính xác cho các câu hỏi trong thời gian ngắn, và thậm chí là có thể tự tạo ra một số bài tập thực hành theo yêu cầu của người dùng, v.v… Nhưng hiện nay ChatGPT không làm thay con người được ở khâu quan trọng nhất của giáo dục đó là chuyển đổi từ kiến thức đọc được trên màn hình máy tính thành năng lực sử dụng kiến thức ấy, không làm cho con người phát triển tư duy phản biện, tư duy sáng tạo.

Ngoài ra, trong đào tạo ngôn ngữ thì hình thức này không giúp người học chuyển hóa kiến thức từ sách vở thành năng lực đọc hiểu, trí nhớ từ vựng, vận dụng ngữ pháp vào quá trình sử dụng ngôn ngữ và không hỗ trợ được đối với kỹ năng nghe, nói và đọc. Còn riêng kỹ năng viết thì ChatGPT không có tác dụng trực tiếp trong việc giúp người học ngoại ngữ viết giỏi hơn, mà đơn thuần là nó viết thay con người mà thôi.

Tôi và các giáo viên Smartcom English đã dùng thử ChatGPT để thực hiện một số nhiệm vụ thay người thầy dạy tiếng Anh như thiết kế một bài giảng cho một bài học Nghe IELTS chẳng hạn. Hay tương tự  là đưa ra yêu cầu nắm bắt tư duy của người học khi người học mắc lỗi từ vựng hay lỗi ngữ pháp trong quá trình viết để chỉ ra nguyên nhân cái sai và đưa ra giải pháp cho học trò… thì ChatGPT đều không làm được. Vì đơn giản là ChatGPT chỉ là một công cụ tổng hợp thông tin đã có sẵn trên internet, mà đúng hơn là thông tin có trên hệ thống máy chủ của công ty OpenAI tính đến năm 2021, để trả lời cho người dùng các câu hỏi.

Cái “thông minh” của ChatGPT là nó có thể trả lời được khá tự nhiên gần như con người, thậm chí là có thể liệt kê ra tương đối đầy đủ các giải pháp để bạn có thể học đúng cách như một người gia sư đầy thông tin cho cá nhân bạn. Ví dụ như khi bạn hỏi làm thế nào để học tiếng Anh hiệu quả cho người mới bắt đầu, thì ngay lập tức ChatGPT sẽ cho bạn câu trả lời từ việc nên học ngữ pháp, từ vựng như thế nào, và liệt kê cả những công cụ hỗ trợ như xem phim, trò chuyện trên mạng, v.v… Nhưng cuối cùng ChatGPT vẫn khuyên bạn phải là người thực sự học kiên trì và chăm chỉ hàng ngày thì mới thành thạo được tiếng Anh.

Hay nói cách khác là ChatGPT không học thay bạn được. Và ChatGPT không phải là thầy giáo hay huấn luyện viên giúp bạn chuyển hóa kiến thức từ màn hình thành năng lực sử dụng tiếng Anh. ChatGPT chỉ đơn giản là người đưa ra câu trả lời cho các câu hỏi của bạn mà thôi.

Thứ hai, ChatGPT có nhiều tác dụng cho việc học tiếng Anh không, và tác dụng đó là những gì?

Câu trả lời là có!

Bạn có thể sử dụng ChatGPT ở nhiều góc độ rất hữu ích cho quá trình thực hành tiếng Anh của bạn như sau.

1. ChatGPT có thể trở thành một người bạn để đối thoại tiếng Anh hàng ngày với bạn, ít nhất là bằng chat văn bản tiếng Anh.
2. Bạn có thể hỏi ChatGPT các thắc mắc của bạn khi bạn gặp khó khăn về kiến thức hay kỹ năng học tập.
3. Bạn có thể nhờ ChatGPT gợi ý các ý tưởng để bạn viết luận hoặc lên bài thuyết trình bằng tiếng Anh, và thậm chí là chữa lỗi cho các bài luận hoặc bài thuyết trình mà bạn đã chuẩn bị.
4. Bạn có thể nhờ ChatGPT tạo ra một số bài tập thực hành đối với những từ vựng hay cấu trúc câu mà bạn cần học để bạn có thể tự rèn luyện năng lực.
5. Bạn có thể vui đùa với ChatGPT nếu bạn yêu cầu nó trả lời bạn một cách hài hước, hoặc làm những gì mà bạn nghĩ là sẽ vui vẻ.

(Ảnh: Học viên luyện thi IELTS tại Smartcom English)

Những yếu điểm tiềm tàng mà bạn cần lưu ý khi sử dụng ChatGPT:

ChatGPT là một công cụ tổng hợp thông tin và trả lời giống người nhất đến nay, chứ không phải là người thầy hay người huấn luyện nâng cao năng lực tư duy, năng lực ngôn ngữ cho chúng ta. Do đó, nếu bạn lệ thuộc vào nó, bạn sẽ gặp những vấn đề tiềm ẩn như sau:

• Nếu thường xuyên hỏi ChatGPT về ý tưởng để viết, và nói, hoặc thậm chí nhờ nó soạn hộ bài viết và bài nói, thì chắc chắn bạn sẽ dần đánh mất khả năng tư duy của mình, và tiếng Anh của bạn sẽ không hề có tiến bộ gì.
• Sử dụng ChatGPT thay vì tự tư duy ý tưởng, và mang câu trả lời đó đi nộp cho giáo viên sẽ khiến giáo viên hiểu nhầm năng lực của bạn, dẫn đến việc biên soạn nội dung dạy học của giáo viên với bạn đi vào sai lầm vì họ nghĩ rằng bạn đã hiểu rất chính xác và có câu trả lời hoàn hảo trong đầu rồi. Cứ như thế sẽ dẫn đến việc bạn mắc lỗi vẫn hoàn mắc lỗi, và thời gian học tập của bạn bị lãng phí.
• Bạn sẽ dần đánh mất sự tự tin vào năng lực viết lách và chuẩn bị tài liệu của mình, vì bạn sẽ bị phụ thuộc vào ChatGPT để lấy được bài viết tốt hơn.

Do ChatGPT chưa được mở cho người dùng ở Việt Nam, và cũng mới đang ở giai đoạn đầu được triển khai trên thị trường, nên mọi đánh giá của bài viết này cũng chỉ mang tính chất nhận định ban đầu. Tôi và các chuyên gia tiếng Anh tại Smartcom English sẽ tiếp tục cập nhật những tính năng và diễn biến mới của công cụ trí tuệ nhân tạo mới mẻ này để đưa đến các bạn những thông tin hữu ích nhất ở góc độ NGƯỜI nghiên cứu chứ không phải là thông tin tổng hợp từ AI.

Lời khuyên cho người học tiếng Anh và luyện thi IELTS khi sử dụng ChatGPT là hãy coi nó như một người bạn để thực hành tiếng Anh, và sau mỗi lời giải cho các câu hỏi của ChatGPT cung cấp cho bạn thì bạn hãy sử dụng nó như ngữ liệu để học lại chính ngữ liệu ấy. Mục đích cuối cùng của bạn là làm chủ được tiếng Anh. Cho nên việc vận dụng ngữ liệu ấy để biến thành bài học và cuối cùng là chuyển hóa thành năng lực sử dụng tiếng Anh mới là sáng suốt nhất.

By: Nguyễn Anh Đức